Reklamcılık Sanat mıdır?
Reklamcılık bir sanat mıdır sorusunun, “evet bir sanattır” ya da “hayır, kesinlikle bir sanat değildir” gibi net ve belirgin bir cevabı yoktur.
Bu sorunun cevabı biraz girift, biraz karmaşık ve biraz da iç içe geçmiştir.
Öte yandan bu soruya verilecek iki cevap da makul karşılanabilir.
Evet, reklamcılık bir sanattır ya da hayır, reklamcılık bir sanat değildir.
Anlayacağınız, bu konuda işler biraz karışık…
Grafizula.com olarak, bu içeriğimizde reklamcılığın bir sanat olup olmadığı tartışmasını yapacağız…
Sanatsal İşler Açısından Reklamcılık Bir Sanattır
Reklamcılık dendiğinde, birçok meslek grubu anlaşılır.
Yani, bir bakıma reklamcılık çoklu disiplinli bir meslek grubudur.
Reklamcılık, üst kimliği altında, içerisinde pek çok meslek çeşitleri barındırır.
Reklamcılık mesleğinin bir sanat olduğunu söylediğimizde, reklamcılık ana meslek grubu çatısı altında çalışan renk, font, tipografi, grafik tasarım ve benzeri uzmanlık alanları olan art direktörler, grafik tasarımcılar ya da art direktörlükten kreatif direktörlüğe yükselmiş kreatif direktörler akla gelmelidir.
Dolayısıyla bir art direktör ya da bir grafik tasarımcı aslında bir sanatçıdır.
Ancak bu anlamda klasik bir sanattan ya da sanatçıdan bahsedilemez.
Bir ressam, yapmak istediği bir yağlı boya çalışmasında yüzde yüz özgürdür.
Ya da bir heykeltıraş ortaya koyacağı eserde kimseye danışmaz, sormaz; gördüğü ve algıladığı gibi, içinden geldiği gibi eserini ortaya koyar.
Elbette, bu eseri değerlendirmek (kime göre neye göre) sanat eleştirmenlerinin işidir.
Ancak, bir reklam ajansında çalışan art direktörün durumu yağlı boya çalışması yapan bir ressamdan ya da büst çalışması yapan heykeltıraştan biraz farklıdır.
Burada karşımıza, reklamcılık mesleğinde her zaman olduğu gibi brief kavramı, çıkmaktadır.
Müşteri bir brief verir, ajans onu dinler ve sonrasında müşteriden aldığı briefi gelip kreatif ekibe aktarır.
Kreatif ekibin içerisinde önemli bir yer tutan art direktörler ya da grafik tasarımcılar da aldıkları bu brief doğrultusunda iş üretirler.
Yani, bir başka ifade ile, yapacakları iş belirli sınırlar içerisinde tanımlanmıştır.
Bu sınırlar içerisinde kalarak kendi sanatlarını ortaya koymak durumunda olan art direktörler, bu anlamda sanatçıdırlar.
Ancak, sınırlı çalışmak durumunda olan sanatçıdırlar.
Yüzde yüz özgür ve bağımsız olduklarını söylemek günümüz endüstrileşen reklamcılık dünyasında mümkün değildir.
Yalnızca müşteriden aldıkları brief de değil, işin doğası gereği, o işe uygun ve etkili görseller üretmelidirler.
Tasarımları o markanın doğasına uygun olmalıdır.
Art direktörler ya da grafik tasarımcılar bir anlamda terzi gibidir.
Bir terzi, elbise dikeceği kişiden bağımsız olamaz.
Art direktör de görsel tasarım çalışmalarında bulunacağı markadan veya markanın çizgisinden bağımsız değildir.
Çalışmak, Çalışmak ve Çalışmak: Reklamcılığın Sanat Olmadığı Yer…
Reklamın ve reklamcılığın sanat olduğu kadar sanat olmadığı, çalışkanlık ve sabır gerektirdiği yerler de vardır.
Eski reklamcıların tabiri ile “bu işte çok kan ve gözyaşı vardır.”
Bir reklam ajansında çalışıyorsanız ve kreatif ekip içerisinde bulunuyorsanız aklınıza gelen fikirlerin yüzde doksan beşi çöptür.
Bir reklam ajansında kimler çalışır, reklam ajansı çalışanlarının görevleri nelerdir, kim kimdir, ne iş yapar gibi soruların yanıtlarını Reklam Ajansında Kimler Çalışır başlıklı içeriğimizde detaylı bir biçimde vermiştik. Dileyenler bu içeriği de inceleyebilirler.
Konumuza geri dönecek olursak, bazen akıllara gelen bu parlak fikirleri içerisinde bulunduğunuz ajans reddeder, fikirler müşteriye dahi ulaşamaz; bazen de müşteriye ulaştırabildiğiniz fikrinizi müşteri reddeder.
Bu anlamda reklam ya da reklamcılık kesinlikle bir sanat değildir.
Sabırlı ve disiplinli ve özverili bir biçimde çalışmayı gerektirir.
Önünüze istenildiği kadar taş konsun, yılmamayı, pes etmemeyi ve her zaman daha iyisini düşünmeli, sabırlı ve dirayetli olmalısınız.
Çalışmak ve sabırlı olmak bir reklamcının olmazsa olmazlarıdır.
Bir reklamcı, istediği kadar “yaratıcı fikirleri” olduğunu iddia etsin ya da “çok parlak fikirlerim var” desin.
Eğer kendisinde azim, kararlılık ve sabır yoksa, hemen pes ediyorsa sonuç nafiledir.
Özetle, çalışmak, sabır ve azim…
Bunların hiçbirisi sanat, sanatçılık ya da herhangi bir sanat akımı değildir.
Tabiri caizse her birinde, bu işte çok kan ve gözyaşı vardır.
Konu Epey Karışık
Grafizula.com olarak içeriğimizin en başında da belirttiğimiz üzere hiç kimse genelleyici bir ifade ile “evet, reklamcılık bir sanattır” ya da “hayır, reklamcılık bir sanat değildir” önermesinde bulunamaz.
Reklamcılığın sanat olduğu yerler de vardır, olmadığı yerler de…
Reklamcı Yerine Göre Sanatçıdır, Yerine Göre İşçi Arı Ancak Kesinlikle Sihirbaz Değildir
Yukarıdaki anlatımlarımız ışığında reklam bir sanattır ya da reklam bir sanat değildir.
Yani reklamın sanat olduğu, reklamcının da sanatçı olduğu yerler muhakkak…
Öte yandan sanat ya da sanatçılığın söz konusu olmadığı, çalışmak, azim ve sabrın ön planda olduğu yerler de var…
Bu iki gerçeğin haricinde bazı kuruluş ya da reklam verenler reklamcıları adeta birer sihirbaz olarak görmekteler.
Reklamcılık kesinlikle sihirbazlık değildir.
Eldeki veriler ve sınırlı kaynaklarla iletişim problemlerini çözme sanatıdır.
Sınırlı bütçeler ile sınırsız tanıtım isteklerine cevap verme çabasıdır.
Olmayacak bir markayı ya da ürünü yoktan var etmek gibi, tabiri caizse sihirbazlık gibi bir misyonu yoktur reklamcıların.
Yeter ki elde doğru veriler olsun, doğru brief olsun, doğru ajansla çalışılsın ve doğru marka tanıtılsın.
Gerisi gelmiştir, gelir ve gelecektir.
Bilgi tesadüf değildir.
Saygıyla.
Kreatif Direktör